Uluslararası Deprem Dayanışması

Bazı devletler soybağı veya dinî argümanlarla bazıları ise salt insani duygularla duyarlılık gösterse de bu yardım seferberliği devletler arasında dayanışma olabileceğine yönelik inancı paylaşan idealist yaklaşıma örnek teşkil edebilir. Ne var ki devletlerin böylesi bir duyarlı refleks göstermesi (arama-kurtarma ekiplerindeki insanların iyi niyetlerinden ve gayretlerinden bağımsız olarak) çıkarlarından da tamamen bağımsız değerlendirilemez. Kendi topraklarında yaşayan insanlara ve topluluklara yönelik yaklaşımlarında ciddi sorunlar varken bir enkaz üzerinde bayrak dalgalandırarak yapılan arama-kurtarma faaliyeti, söz konusu ülkenin hem dayanışmaya yönelik uluslararası imajını hem de kendi kamuoyunda devletin imajını güçlendirmek için işlevsel bir vazife görmekte.

Türkiye’nin yardımına ilk koşan, kardeş ülke Azerbaycan oldu ve peşinden diğer Türki cumhuriyetler desteklerini yolladılar. Bu diyarlarda insanların duygu yüklü yardım seferberliği, hafızalarımıza âdeta kazındı. Türki cumhuriyetlerin gayretleri “Dost kara günde belli olur” atasözünün boşa söylenmediğini yeterince ortaya koydu bu süreçte.

Balkan ülkeleri, Rus dünyası ve Batılı ülkeler de duyarsız kalmayarak seferber oldular. Rusya, ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın yanında Kosova, Arnavutluk, Estonya ve Sırbistan gibi ülkelerden gelen arama-kurtarma ekiplerini enkazlarda gördük. Çok yoğun diplomatik, ticari ve kültürel ilişkilerimiz olmamasına rağmen Latin Amerika ülkeleri de enkazlardaki arama-kurtarma çalışmalarına büyük bir gayretle dâhil oldular. Latin Amerika ülkelerinde gösterilen duyarlılık şaşırtıcı düzeydeydi. Arjantin, Meksika, Venezuela, Kolombiya, Küba, Panama ve El Salvador gibi ülkeler ülkemizin bu zor zamanında binlerce kilometre uzaktan gelerek yardım çağrısına cevap vermeye çalıştılar.     

Depremin Türkiye’nin yanında Suriye’yi de derinden sarsmış olması Arap ülkelerinin gündeminde daha fazla yer bulmasına yol açan bir etkendi. Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Suudi Arabistan deprem yardımlarında öne çıkan ülkeler oldular. Ancak bunlarla sınırlı değildi elbette Bahreyn, Kuveyt, Umman, Lübnan, Ürdün ve yakın komşularımız İran, Irak, Filistin de yardım gönderen ülkelerdi.

Depremler konusunda tecrübe sahibi Uzak Doğu ülkeleri de hızlı bir refleks göstererek deprem bölgesindeki enkazlara müdahale etmek için hareket ettiler. Japonya ve Endonezya gibi çok sık depreme maruz kalan ülkelerin yanında Singapur, Çin, Hindistan, Pakistan, Filipinler, Bangladeş, Tayvan ve Vietnam gibi ülkeler de ekipman ve arama-kurtarma timleriyle deprem bölgesinde çalıştılar.

Bu depremden en fazla etkilenen kesimlerden biri de spor camiasıydı. Millî basketbolcu Nilay Aydoğan’ın enkaz altında yaşama veda edişinin yanında müsabaka için KKTC’den gelen voleybol takımı kafilesindeki sporcular da aynı kaderi paylaştılar. Hatay’da tartışmalara konu olan Rönesans Rezidans’ın enkazında Hatayspor’un Ganalı futbolcusu Christian Atsu’nun cansız bedenine ulaşıldı. Talihsiz futbolcu için ülkesinde resmî tören düzenlenirken Atsu Türkiye ve Gana arasında bir sembole dönüştü.

Bilenler bilir Sudan’da çok sayıda Hataylı ikamet eder ve evlilikler münasebetiyle Hatay’da da çok sayıda Sudanlı aile yaşar. Dolayısıyla Hatay’da evleri yıkılan ve enkazda kalan bazı Sudanlılar da oldu. Hayatta kalanlardan çadır kentlere geçenler olduğu gibi Sudan’a dönenler ve dönmeye çalışanlar da var. Depremden etkilenen illerde ülkemize eğitim almaya gelmiş çok sayıda Afrikalı öğrencinin bulunduğu da unutulmamalı. Bu gençlerden bazılarının maalesef ölüm haberi geldi. Sağ kalanlar ise yardım kampanyalarına destek olmak için uğraş verdiler.

Asya’dan Afrika kıtasına çok sayıda ülkeden devletler ve halklar nezdinde deprem bölgesine maddi manevi yardım gelmesinde Türkiye’nin son yıllarda küresel düzlemde güçlendirdiği insani aktör imajının da katkısı var şüphesiz. Gazze’den Somali’ye, Suriye’den Myanmar’a kadar geniş bir düzlemde başarılı insani operasyonlar yürüten Türkiye, bir nevi ektiğini biçerek yaptığı iyiliklerin karşılığını görmüş oldu. Kim bilir Çin-ABD geriliminin tırmandığı, Rusya-Batı çekişmesinin kızıştığı ve 3. Dünya Savaşı senaryolarının konuşulduğu bir ortamda belki de bütün bu aktörleri son kez toplu bir şekilde deprem bölgesinde gördük.

Sonnotlar