Burkina Faso

Ülke Tarihi

1884-1885 yılları arasında gerçekleştirilen Berlin Konferansı sırasında Fransa, Almanya, Britanya ve Sudan’ın batı bölgeleri için birbirleriyle girdikleri sömürgecilik yarışı kapsamında Mossi idarecileri ile gerçekleştirdikleri himaye altına alma çabaları sonuç vermemiştir. Akabinde Fransa 1896’da askeri güç ile başkenti alıp Mossi idarecilerinin kaçmasını sağlamıştır. Bölge Fransa kontrolüne girmiştir. Daha sonra yerel idareciler ile yapılan himaye anlaşmaları ile hâkim olduğu bölgeleri çoğaltan Fransa, günümüzde Burkina Faso’nun tamamını kısa sürede sömürgesi haline getirmiştir.

Daha sonra ülke, 1904’te Fransız Batı Afrika’sı dâhilinde sömürge yönetim bölgesi olan Yukarı Senegal ve Nijer bu sömürge yönetiminin parçası haline gelmiştir. 1919 yılında ülke, Yukarı Volta adını alarak bu yapıdan ayrılıp yine Fransız Batı Afrika’sı sömürgesine bağlı olarak yeni bir sömürge yönetim bölgesi olarak ilan edilmiştir.

Ülkede 1950’li yıllar ile birlikte bağımsızlık düşünceleri dile getirilmeye başlanmıştır. 1958’de yapılan referandum neticesinde ülke, Fransa ile işbirliği içerisinde olan özerk bir cumhuriyet statüsüne sahip olmuştur. Nihayetinde 1960 yılında yaşanan Afrika Yılı kapsamında bağımsızlığını ilan etmiştir. Burkina Faso, kendi dillerinde mutlu insanlar ülkesi anlamına gelmektedir.

Siyasi Durum

Burkina Faso, tam bağımsızlığını 5 Ağustos 1960 tarihinde kazanmıştır. Ülkede 1966 yılında askeri darbe olmuş ve 4 yıl kadar yönetim askerlerin elinde tutulmuştur. 14 Haziran 1970 yılında onaylanan yeni anayasa ile dört yıllık bir geçiş dönemi başlamıştır. Bu anayasadaki anlaşmazlıklar neticesinde 1977 yılında yeni bir anayasa hazırlanıp onaylanmış ve 1978’de yapılan seçimlerde Sangoule Lamizana başkan seçilmiştir. Ülkede 1980 yılında yine bir darbe olmuştur. Ülke tarihinde askeri darbeler peş peşedir. 1983’te yeni bir darbe daha meydana gelmiştir.

2 Haziran 1991 tarihindeki anayasa ile 7 yılda bir seçilen Cumhurbaşkanının onayıyla feshedilebilecek yarı başkanlık sistemi kurulmuştur. 2000’de yapılan anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanlığı süresi 5 yıla indirilmiştir.

Ülkede 30 Ekim 2014’te baş gösteren halk ayaklanması ve şiddet olayları sebebiyle meclis dağıtılmış ve hükümet feshedilmiştir. 31 Ekim 2014’te Cumhurbaşkanı Compaore istifa etmiş ve ülke genel seçimlere kadar siyasi bir geçiş dönemine girmiştir.

İktisadi Durum

Burkina Faso, dünyanın en fakir ülkelerinden biridir. Yoksul olmasına karşın, ekonomik bakımdan potansiyeli yüksektir.  Ülkedeki yüksek işsizlik oranı göçü tetiklemektedir.Ülke ekonomisinin en başta gelen girdileri altın, pamuk, susam ve bazı tarım ürünlerinin ihraç edilmesi ile elde edilmektedir. Fakat altın çıkarılması ve pamuk üretimi yabancı şirketlerin elinde olduğundan gelir sadece vergiden gelmektedir.

Başta Fildişi Sahili olmak üzere yurtdışında çalışan vatandaşlarının yaptığı para transferinden elde edilen gelir, girdilerde birinci sırada yer almaktadır. Ülkenin, Dünya Bankası, Fransa, ABD ve Avrupa Birliği’nden aldığı dış yardımlara bağımlı bir ekonomisi vardır.

Türkiye-Burkina Faso İlişkileri

Burkina Faso ile Türkiye BM Güvenlik Konseyi Geçici Üyeliği başvurusunu birlikte yapmışlardır. Ne var ki, iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler henüz istenilen seviyeye ulaşmamıştır. Türkiye, %6,4’lük bir pay ile bu ülkeden ithal gerçekleştiren ülkeler arasında beşinci sırada yerini almaktadır.

Türkiye ile Burkina Faso arasındaki en önemli ikili işbirliği mekanizması olarak Karma Ekonomik Komisyonu gösterilebilir.

Türk Hava Yolları, 15 Aralık 2012 tarihinde İstanbul-Vagadugu seferlerini başlatmıştır. Bu gelişme ile iki ülke arasında, işadamları ziyaretleri sayısında ciddi bir artış gözlenmiştir.

Burkina Faso’dan İstanbul’a gelip tekstil, ayakkabı ve çanta başta olmak üzere alışveriş yapan çok sayıda kişi vardır.

Müslümanların Durumu

Burkina Faso dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alıyor. Günümüzde ülkede hâkim olan din İslamiyet olup, nüfusunun %61'i Müslüman olarak yaşamını sürdürmektedir. Ülkenin %61’i Müslüman olmasına rağmen, halk maddi imkânsızlıktan ötürü toplu hallerde ibadetlerini yerine getirebilecek mescitlerin inşasını gerçekleştiremiyor. 

Müslüman çocukların gidebilecekleri okulların sayısı da yeterli değil. Bu durum ülkede yaygın olan misyonerlik faaliyetlerinin artmasına ve misyonerlerin Müslüman halkı etkisi altına almasına sebep oluyor. Ülkede, Katolik kilisesinin yönetiminde olan okullar bulunmakta olup, bu okullar genel olarak ücretsiz eğitim sunmaktadırlar.

Hayırsever Türkiye vatandaşları yardımlarını vakıflar aracılığı ile göndermektedir. İHH İnsani Yardım Vakfı da, bahse konu duyarlı kişilerin desteğiyle bölgede birçok mescit inşa etmiştir. Mescitlerde oluşturulan eğitim imkânı ile dünyanın okuma yazma oranının en düşük olduğu Burkina Faso’da yaşayan Müslüman çocuklar bu mescitlerde eğitim alabilecekler.